Spis treści:
Rodzaje systemów orynnowania
Podstawową funkcją systemu rynnowego jest odprowadzanie wody opadowej z dachu. Ma to na celu zabezpieczenie elewacji i całego budynku przed uszkodzeniami w wyniku zalewania oraz rozwoju różnych form korozji biologicznej. Orynnowanie zapobiega również rozmywaniu otoczenia budynku i niszczeniu dolnych części fasady.
Producenci oferują systemy orynnowania wykonane z różnych materiałów. Dostępne są:
● Rynny z blachy powlekanej – metalowe rynny z powłoką zapewniającą odporność na korozję i duży wybór kolorystyczny. Cechują się stabilnością wymiarową, wytrzymałością i odpornością na obciążenia oraz działanie warunków atmosferycznych.
● Rynny PVC – produkowane są głównie z polichlorku winylu, który barwiony jest w masie na różne kolory. Rynny plastikowe są trwałe i nie korodują. Zaletą jest także gładka powierzchnia, dzięki której zanieczyszczenia osadzają się w minimalnym stopniu.
● Rynny aluminiowe – produkowane są z odpornej na korozję blachy aluminiowej, lakierowanej, malowanej lub powlekanej tworzywem ochronnym. Cechują się wieloletnią trwałością oraz odpornością na warunki atmosferyczne i uszkodzenia mechaniczne. Rynny aluminiowe są lekkie, przez co nie obciążają nadmiernie dachu.
● Rynny ocynkowane – zabezpieczone są powłoką ochronną, która osłania je przed działaniem czynników atmosferycznych i korozją.
● Rynny tytan-cynk – wyróżniają się wysoką jakością, eleganckim wyglądem i trwałością. Po pewnym czasie pokrywają się patyną. Mają jednak chropowatą powierzchnię, przez co w rynnach osadzają się zanieczyszczenia.
● Rynny miedziane – ich zaletą jest efektowny wygląd, a także wysoka jakość. Wybierane są zwłaszcza do orynnowania budynków o wysokim standardzie wykończenia lub do obiektów zabytkowych. Rynny miedziane charakteryzuje wysoka trwałość i odporność na korozję. Z czasem pokrywają się patyną.
Warto wiedzieć, że systemy rynnowe dzielą się także ze względu na kształt przekroju. To parametr decydujący o wyglądzie, ale również o wytrzymałości i przepustowości wody. Najpopularniejsze są rynny półokrągłe i półeliptyczne, które cechują się dużą przepustowością oraz odpornością na obciążenia mechaniczne. Mocowane są najczęściej do dachów o dużej powierzchni. Z kolei rynny trapezowe, prostokątne lub w kształcie gzymsu mają zazwyczaj niewielką wysokość, przez co przeznaczone są do raczej do odwadniania małych połaci.
Orynnowanie dachu – jak je dobrać?
Każdy system orynnowania musi być indywidualnie dopasowany do danego budynku. Dobór rynien wymaga podjęcia decyzji odnośnie do materiału, z którego są wykonane, koloru i kształtu przekroju. Najważniejsze jest jednak dostosowanie orynnowania do powierzchni dachu. Odpowiedni rozmiar rynien i rur spustowych gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie systemu. Zbyt mała przepustowość spowoduje, że spływająca z dachu woda będzie zalewała ściany. Natomiast za duże rynny to niepotrzebnie poniesione koszty.
Średnicę rynien i rur spustowych dobiera się na podstawie wielkości dachu. W tym celu należy wyliczyć jego efektywną powierzchnię (EPD) za pomocą wzoru lub kalkulatorów dostępnych na stronach internetowych producentów rynien.
Wzór do obliczenia efektywnej powierzchni dachu o kącie nachylenia większym niż 10°:
EPD = (W + 1⁄2H) × L
W to mierzona w poziomie odległość od narożnika dachu do kalenicy, L to długość dachu wzdłuż okapu, H to wysokość dachu. Przy tym dla dachów o kącie nachylenia poniżej 10° EPD jest równa jego powierzchni.
Warto wiedzieć, że producenci często udostępniają tabele, które ułatwiają dobór rynien i rur spustowych, a także kolanek, obejm, haków i innych elementów systemu.
Prawidłowy montaż systemu orynnowania
Poprawny montaż orynnowania jest kluczowy dla prawidłowego odprowadzania wody opadowej z pokrycia dachowego. Niewłaściwie wykonane prace powodują, że w rynnach zalega woda i zanieczyszczenia oraz powstają odkształcenia oraz pęknięcia. W efekcie system może ulec całkowitemu zniszczeniu, a to powoduje zalewanie budynku. Dlatego bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń i instrukcji producenta, ponieważ każdy system jest nieco inny.
Etapy montażu orynnowania dachu
Mocowanie systemu orynnowania to wieloetapowy proces obejmujący takie prace, jak: określenie spadku rynny i wysokości montażu haków, a także właściwa instalacja rynny i rur spustowych oraz innych elementów systemu. Na koniec sprawdza się szczelność orynnowania.
Określenie wysokości montażu i spadku rynny
Przed montażem rynny określa się jej spadek w kierunku rury spustowej. Jest to konieczne, aby woda swobodnie spływała do odpływu. Przyjmuje się, że spadek powinien wynosić 3–5 mm na każdy metr bieżący.
Kolejną kwestią jest ustalenie wysokości montażu rynny, tak aby znajdowała się ona w odpowiedniej odległości od dachu i skutecznie zbierała wodę. Umieszczenie jej zbyt wysoko powoduje, że woda nie trafia do niej i zalewa elewację. Z kolei rynna zamocowana za nisko może zostać uszkodzona przez zsuwający się z dachu śnieg. Prawidłowa zamontowana rynna wystaje poza zakończenie dachu na co najmniej połowę swojej średnicy. Z kolei linia przedłużająca płaszczyznę pokrycia powinna przechodzić ok. 1–2 cm nad nią.
Mocowanie rynny do dachu
Montaż rynny dachowej obejmuje instalację haków rynnowych i samej rynny. Uchwyty mogą być mocowane do: deski okapowej lub czołowej, krokwi (do górnej lub bocznej powierzchni), łat, ściany, specjalnej szyny lub bezpośrednio do dachówki lub blachy falistej. Dobrym rozwiązaniem jest montaż dwóch skrajnych haków na odpowiednich wysokościach z zachowaniem wymaganego spadku, a następnie poprowadzenie między nimi sznurka. W ten sposób łatwo wyznaczyć położenie pozostałych uchwytów.
Rozstaw pomiędzy hakami rynnowymi standardowo wynosi 60 cm. Większe odstępy mogą spowodować odkształcenia rynien. Jeżeli orynnowanie narażone jest na znaczne obciążenia śniegiem i lodem, to uchwyty mocuje się co 50 cm. Należy także pamiętać, że haki do rynny nie mogą być oddalone od odpływów, łączników i narożników o więcej niż 15 cm.
Montaż samej rynny dachowej poprzedzony jest przycinaniem jej na odpowiednią długość i łączeniem elementów. Przy tym ważne jest zachowanie dylatacji. Rynny wskutek działania skrajnych warunków pogodowych wydłużają się i kurczą (zjawisko termicznej rozszerzalności). Pominięcie dylatacji powoduje powstawanie odkształceń i pęknięć rynny.
Montaż rur spustowych
Kolejnym etapem montażu orynnowania jest połączenie rynien z rurami spustowymi. W tym celu do odpływu mocuje się kolanka w taki sposób, aby uzyskać oczekiwaną odległość od ściany budynku. Następnie przykręca się obejmy do elewacji za pomocą dybli. Rozstaw między nimi najczęściej wynosi 1,8–2 m. Powinny znajdować się także pod punktami łączenia rur. Kolejnym krokiem jest montaż rur spustowych w obejmach, które się na koniec skręca.
Wylot rury spustowej powinien znajdować się ok. 20–30 cm nad gruntem i być zakończony wylewką. Jeżeli woda z dachu ma być odprowadzana do studni, kanalizacji czy innego rodzaju zbiornika, na końcu rury mocuje się wpust z osadnikiem i rewizją.
Sprawdzenie szczelności orynnowania
Ostatnim krokiem montażu systemu orynnowania jest sprawdzenie jego szczelności i skorygowanie ewentualnych błędów. Aby to zrobić, należy najpierw zamknąć wszystkie odpływy. Następnie za pomocą węża lub wiadra trzeba napełnić rynny wodą do ok. ¾ wysokości. Jeśli nie przeciekają w żadnym miejscu, a zwłaszcza na łączeniach, oznacza to, że system jest prawidłowo zamocowany.
Orynnowanie dachu – podsumowanie
Trzeba mieć świadomość, że system rynnowy pełni bardzo ważną rolę w konstrukcji budynku. Dlatego zarówno na etapie doboru, jak i montażu trzeba zachować szczególną staranność i przestrzegać instrukcji producenta. Dobrze dobrane i zamocowane orynnowanie to gwarancja skutecznego odprowadzania wody deszczowej przez wiele lat.
